Από τα σενάρια που έχει επεξεργαστεί το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και έχει δημοσιοποιήσει η Agrenda φαίνεται ότι σίγουρα θα χάσουν μεγάλο ποσοστό των χρημάτων που παίρνουν τώρα όσοι έχουν υψηλής αξίας δικαιώματα, όπως αναφέρει το agronews.
Τα υψηλότερα δικαιώματα είναι στις καλλιέργειες σταφίδας, καπνού, βιομηχανικής ντομάτας, βαμβακιού, ελαιολάδου και σιτηρών.
Τα υψηλότερα δικαιώματα, κατά σειρά, είναι στις καλλιέργειες της σταφίδας, του καπνού, της βιομηχανικής ντομάτας, του βαμβακιού, του ελαιολάδου και τελευταία είναι τα δικαιώματα στις αροτραίες καλλιέργειες (σιτηρά κλπ.). Οι τομείς που δεν έχουν καθόλου δικαιώματα είναι οι δενδρώδεις καλλιέργειες οπωροφόρων, εκτός από ορισμένα προϊόντα που όμως έχουν πολύ μικρά ποσά ενίσχυσης, και οι βοσκότοποι, αφού οι κτηνοτρόφοι επιδοτούνται με ειδικά δικαιώματα ανά ζώο και όχι ανά στρέμμα.
Αντίστοιχα μεγάλες είναι και οι ανισότητες μεταξύ των περιφερειών της χώρας. Για παράδειγμα, με βάση τα στατιστικά στοιχεία που έχει επεξεργαστεί ο ΟΠΕΚΕΠΕ, η μέση αξία των δικαιωμάτων στην περιφέρεια της Κρήτης ανέρχεται στα 152,9 ευρώ το στρέμμα, όπου κυριαρχούν η σταφίδα και η ελιά, ενώ στη Δυτική Μακεδονία η μέση αξία υπολογίστηκε στα 35,2 ευρώ το στρέμμα, σε μία περιοχή με κυρίαρχες τις αροτραίες καλλιέργειες.
Οι ανισότητες, βέβαια, δεν έχουν να κάνουν μόνο με τα ποσά καθαυτά, αλλά και με την ένταση εργασίας και το κόστος που έχει η κάθε καλλιέργεια. Για παράδειγμα, ο καπνός απαιτεί πολύ περισσότερες εργατοώρες σε σχέση με τα σιτηρά. Γι’ αυτό και το συνολικό νόημα της νέας ΚΑΠ είναι μεν η εξομοίωση των ανισοτήτων μεταξύ των χωρών-μελών, αλλά η σύγκλιση εντός της ίδιας χώρας είναι κάτι πολύ δύσκολο, ιδιαίτερα στην Ελλάδα με τόσο διαφορετικά προϊόντα και περιοχές με ιδιαιτερότητες.
Ο ρόλος, λοιπόν, των διεργασιών εντός της χώρας θα είναι καθοριστικός, αφού θα κρίνει το βαθμό ανακατανομής εισοδήματος μεταξύ καλλιεργειών και περιφερειών. Το πιο σοβαρό ερώτημα στο οποίο πρέπει να απαντήσει το υπουργείο, αλλά και οι ίδιοι οι αγρότες και οι οργανώσεις τους είναι εάν θέλουμε να ενισχύσουμε την κοινωνική ή την επιχειρηματική πλευρά της γεωργίας. Η κοινωνική πλευρά είναι οι ορεινές περιοχές, οι φθίνουσες και οι μη παραγωγικής εντάσεως καλλιέργειες, μαζί με τη μετακινούμενη ορεινή κτηνοτροφία και η επιχειρηματική πλευρά είναι οι πεδινές περιοχές με δυναμικές, εντατικοποιημένες καλλιέργειες και η σταυλισμένη κτηνοτροφία.
Ανάλογα με το σενάριο που θα επιλέξουμε και που έχει επεξεργαστεί η Ομάδα Εργασίας του υπουργείου Ανάπτυξης, θα επηρεαστούν περισσότερο ή λιγότερο τα δύο αυτά είδη γεωργίας. Επειδή δεν τίθεται θέμα «διλήμματος», όπως πολλοί θα σπεύσουν να ισχυριστούν, το καλύτερο είναι να εξεταστούν οι επιπτώσεις του κάθε σεναρίου, για να γνωρίζουν και οι αγρότες τι τους επιφυλάσσει το μέλλον.
Ειδικά μετά την αποκάλυψη της Agrenda ότι η αξία του ποσοστού, με το οποίο ξεκινάμε ως βάση για τον υπολογισμό του 40% της ενιαίας ενίσχυσης είναι μόλις 16,7 ευρώ το στρέμμα, ο αγροτικός κόσμος έχει θορυβηθεί.
Εάν, όμως αξιοποιηθεί από την ελληνική πλευρά η δυνατότητα μεταφοράς πόρων από τη μία κατηγορία των «αδικημένων» στην κατηγορία των «ευνοημένων», τότε η μετάβαση στο νέο μοντέλο θα είναι πιο ομαλή.
Ζώνες... προστασίας των υψηλών ενισχύσεων
Το τελευταίο σενάριο είναι αυτό που προτιμούν όσοι έχουν κατοχυρώσει ιστορικά δικαιώματα, αφού μετριάζει τις απώλειες εισοδήματος που θα υποστούν και είναι διατεθειμένοι να δώσουν μάχη μέχρις εσχάτων. Μεταξύ αυτών, φυσικά, είναι και οι «παραδοσιακές» συνδικαλιστικές οργανώσεις. Σύμφωνα, λοιπόν, με το υπουργείο, το σενάριο προβλέπει ότι η Ελλάδα χωρίζεται σε τρεις περιφέρειες, ανάλογα με το σημερινό μέσο ύψος ενίσχυσης ανά επιλέξιμο εκτάριο ακολουθώντας ως δομική μονάδα την περιφερειακή ενότητα (πρώην Νομό):
● Η πρώτη περιφέρεια αποτελείται από τους νομούς των οποίων το μέσο ύψος ενίσχυσης είναι μικρότερο από το 85% του μέσου όρου της χώρας.
● Η δεύτερη περιφέρεια αποτελείται από τους νομούς των οποίων το μέσο ύψος ενίσχυσης είναι μεταξύ 85% και 115% του μέσου όρου όλης της χώρας.
● Η τρίτη περιφέρεια αποτελείται από τους νομούς των οποίων το μέσο ύψος ενίσχυσης είναι πάνω από το 115% του μέσου όρου ολόκληρης της χώρας.
Στην πρώτη περιφέρεια γίνεται αύξηση των πόρων, έτσι ώστε να καλυφθεί το 30% της διαφοράς από το 90% του μέσου όρου της ενίσχυσης ανά επιλέξιμο εκτάριο στο σύνολο της Ελλάδας. Οι πόροι που απαιτούνται για αυτή την αύξηση θα προέλθουν από ποσοστιαία μείωση των πόρων της τρίτης περιφέρειας που περιλαμβάνει τις ενότητες με υψηλή ενίσχυση ανά επιλέξιμο εκτάριο. Στη δεύτερη περιφέρεια θα διατηρηθεί το σύνολο των πόρων αμετάβλητο, χωρίς να υπάρχουν μεταφορές.
Κλειδί η μεταφορά πόρων στην αντιμετώπιση των ανισοτήτων
Το παράδειγμα με τις τέσσερις ζώνες και τα ποσοστά που προβλέπονται
Εάν υποθέσουμε ότι το πρώτο σενάριο, όπως το επεξεργάστηκε η Ομάδα Εργασίας του υπουργείου, είναι η μία και ενιαία ενίσχυση για όλη τη χώρα, με αφετηρία τα 16,7 ευρώ το στρέμμα, το δεύτερο σενάριο είναι η κατανομή της επικράτειας σε δύο ή τέσσερις περιφέρειες, με βάση την έκταση και όχι το ύψος των ιστορικών δικαιωμάτων. Σε αυτή την περίπτωση εξετάζονται πέντε υπο-σενάρια, όπου η Ελλάδα χωρίζεται είτε σε βοσκότοπους και καλλιεργήσιμες εκτάσεις είτε σε ορεινές και πεδινές περιοχές.
Το κλειδί εδώ, όπως και σε κάθε ένα από τα εξεταζόμενα σενάρια είναι το ποσοστό της μεταφοράς πόρων. Στη συγκεκριμένη περίπτωση το «εργαλείο» της μεταφοράς πόρων χρησιμοποιείται για να απαλύνει τις ανισότητες που θα δημιουργηθούν.
Ένα παράδειγμα είναι το εξής υπο-σενάριο: Η Ελλάδα χωρίζεται σε τέσσερις περιφέρειες: Ορεινοί Βοσκότοποι – Ορεινές Καλλιεργήσιμες εκτάσεις - Πεδινοί Βοσκότοποι – Πεδινές Καλλιεργήσιμες εκτάσεις. Μεταφορά πόρων από τους βοσκοτόπους στις καλλιεργήσιμες εκτάσεις, 35% στις ορεινές περιοχές και 25% στις πεδινές περιοχές. Το 49% της αξίας των δικαιωμάτων βασικής ενίσχυσης απευθύνεται στις πεδινές καλλιεργούμενες εκτάσεις, το 19% στις ορεινές καλλιεργούμενες εκτάσεις, το 14% στους πεδινούς βοσκότοπους και το 19% στους ορεινούς βοσκότοπους. Η μοναδιαία αξία δικαιώματος από τα 16,7 ευρώ (σενάριο πρώτο), υπολογίζεται για τις καλλιεργούμενες εκτάσεις (ορεινές και πεδινές) στα 21,5 ευρώ το στρέμμα, για τους ορεινούς βοσκοτόπους στα 10,8 ευρώ και για τους πεδινούς στα 12,5 ευρώ.
Το σενάριο αυτό καταλήγει ουσιαστικά σε ένα σχήμα τριών περιφερειών (καλλιέργειες, ορεινοί βοσκότοποι και πεδινοί βοσκότοποι).
Τρίτο σενάριο
Σε αντίθεση με το προηγούμενο, το τρίτο σενάριο λαμβάνει υπόψη του κατά τη μεταφορά των πόρων τα ιστορικά δικαιώματα με έτος-βάση το 2011, με αποτέλεσμα να είναι μεγαλύτερες οι διαφορές ανάμεσα σε ορεινές και πεδινές περιοχές.
Η μείωση των ενισχύσεων θα επηρεάσει την αγορά
Οι ελαιοκαλλιεργητές κατατάσσονται μεταξύ αυτών που έχουν να χάσουν σημαντικές ενισχύσεις από τη νέα ΚΑΠ για την περίοδο 2014-2020 καθώς έχουν κατοχυρώσει ακριβά δικαιώματα τα επίπεδα των οποίων προοιωνίζεται ότι θα μειωθούν δραματικά με τη νέα ΚΑΠ. Κατά μέσο όρο υπολογίζεται ότι η αξία των δικαιωμάτων της ελιάς είναι 150 ευρώ το στρέμμα, όταν την επταετία 2014-2020 το ποσό αυτό μπορεί να πέσει και κάτω από τα 35 ευρώ το στρέμμα.
Στην περίπτωση της ελιάς, είναι ανάγκη να βρεθεί ένα καινούριο μοντέλο αγοράς, όπου θα αντισταθμίζεται η απώλεια εισοδήματος μέσα από την αύξηση των τιμών παραγωγού. Αντίστοιχα θα πρέπει να αναδιοργανωθεί το σύνολο του εμπορίου των αγροτικών προϊόντων, ώστε να προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα και να καλύψει, όπου χρειάζεται, τις «τρύπες» από την απώλεια εισοδήματος των παραγωγών. Ειδάλλως, όπως έχει αποδείξει η ιστορία, το επόμενο βήμα θα είναι η εγκατάλειψη σε μεγάλες και πρώτης προτεραιότητας καλλιέργειες.
Οι επόμενες κινήσεις
Στο «πρόγραμμα» της μεταρρύθμισης της ΚΑΠ, όπως εκτιμάται από Έλληνες υπαλλήλους των Βρυξελλών, περιλαμβάνονται οι εξής σταθμοί:
● Αυτή την περίοδο εργάζονται κυρίως οι ομάδες του Ευρωκοινοβουλίου που είναι υπεύθυνες για την αγροτική ανάπτυξη, το περιβάλλον και τον προϋπολογισμό της Ε.Ε. Μέχρι την άνοιξη του 2013 θα πρέπει να έχουν ετοιμάσει τις εκθέσεις τους με τις προτάσεις επί των θέσεων της Κομισιόν.
● Το νωρίτερο τον Μάρτιο του 2013 θα ληφθεί απόφαση από το Συμβούλιο Υπουργών Γεωργίας για την ψήφιση του συνόλου ή την τροποποίηση των προτάσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
● Θα ακολουθήσει η ψήφιση ή η τροποποίηση από την πλευρά του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
● Μέχρι την 1η Αυγούστου του 2013 όλα τα κράτη-μέλη πρέπει να αποφασίσουν για τις λεπτομέρειες εφαρμογής και κατανομής του εθνικού τους φακέλου και να εγκριθεί στη συνέχεια από την Κομισιόν.
● Μέχρι και τον Οκτώβριο του 2013 θα γίνονται τροπολογίες στους κανονισμούς της ΚΑΠ, για να εφαρμοστούν τα τελικά κείμενα από την 1η Ιανουαρίου του 2014. Εκτιμάται ότι ετοιμάζονται πάνω από 1.000 τροπολογίες από τους ευρωβουλευτές!.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου