Eπεκτείνονται τα χωράφια με τσάι βουνού στη Ροδόπη

Πώς το αναψυκτικό Tuvunu αλλάζει τον γεωργικό χάρτη της περιοχής.

Του Γιάννη Παλαιολόγου / Η Καθημερινή

Λιγότερο από ένας χρόνος έχει περάσει από την επίσημη παρουσίαση του Tuvunu, του υγιεινού αναψυκτικού βασισμένου στο τσάι του βουνού, το οποίο παράγεται στην Κομοτηνή από την ομώνυμη εταιρεία στο εργοστάσιο της Ζυθοποιίας Μακεδονίας-Θράκης. Στο σύντομο αυτό διάστημα, το καινοτόμο προϊόν, τις περιπέτειες του οποίου είχε καταγράψει ενδελεχώς η «Κ» (3.3.2013), έχει ανοίξει τα φτερά του: όπως μας ενημερώνει ο Δημήτρης Κρις, γενικός διευθυντής της εταιρείας, έχει ήδη παρουσία, πέραν της γεωοικονομικής μας γειτονίας (Βουλγαρία, Ρουμανία, Κύπρος), στη Γαλλία, τη Γερμανία, την Πολωνία, τις ΗΠΑ και την Αυστραλία, ενώ έχουν εκφράσει ενδιαφέρον πελάτες από τη Νότιο Αφρική ώς τον Καναδά.

Ματσάκι από τσάι του βουνού. Προέλευση: Ελατοχώρι Πιερίας. (Photo credit: Wikipedia)

Μία από τις πιο ενδιαφέρουσες πτυχές του εγχειρήματος είναι το πρόγραμμα συμβολαιακής καλλιέργειας τσαγιού που είχε θέσει σε λειτουργία η επιχείρηση, με ιδιαίτερη έμφαση στα πολύπαθα Πομακοχώρια της ορεινής Ξάνθης. Οι Πομάκοι αγρότες ειδικεύονταν για χρόνια στα καπνά, μια καλλιέργεια υψηλής εντάσεως εργασίας, που τους καθιστούσε εξαρτώμενους από τις ευρωπαϊκές επιδοτήσεις και από τα καπρίτσια του κάθε εμπόρου. Με τις τιμές να πέφτουν και τις επιδοτήσεις να περικόπτονται (τα καπνά δεν συμπεριλήφθηκαν στα προϊόντα που θα είναι υποψήφια για συνδεδεμένες ενισχύσεις στη νέα ΚΑΠ), αναζητούσαν μια διέξοδο.

Η κρίση περιέπλεξε ακόμα περισσότερο τα πράγματα: παλαιότερα, οι άνδρες συμπλήρωναν το γεωργικό τους εισόδημα εργαζόμενοι στην οικοδομή στις πόλεις. Η κατάρρευση της εγχώριας οικοδομικής δραστηριότητας έστειλε πολλούς από αυτούς στο εξωτερικό, να εργαστούν σε έργα υποδομής και σε ναυπηγεία. Αυτό σήμαινε ότι οι γυναίκες θα ήταν αυτές που θα επωμίζονταν την αναζήτηση μιας νέας αρχής στα βουνά της Ροδόπης.

Το τσάι του βουνού έμοιαζε ιδανική λύση: χαμηλής έντασης εργασίας και κόστους, με δωρεάν σπόρους από φυτώρια συμβεβλημένα με την Tuvunu, καλή, προσυμφωνημένη τιμή (2,80 ευρώ το κιλό) και εγγυημένο αγοραστή. Τα πρώτα χωράφια φυτεύτηκαν με τσάι τον Νοέμβριο του 2011. Αλλά χρειάζονται δύο χρόνια για να παραγάγει το φυτό ουσιώδεις ποσότητες τσαγιού (και τρία χρόνια για την κορύφωση της παραγωγικότητάς του) και, όπως πάντα ενώπιον του μη δοκιμασμένου, υπήρχαν δισταγμοί.

Ζωτικό ρόλο στην προώθηση του εγχειρήματος ανέλαβε η -25χρονη σήμερα- Νουριέ Χασάν Σαλί, από το χωριό Κένταυρος. Η κ. Χασάν Σαλί, απόφοιτος της Σχολής Τεχνολογίας Γεωπονίας του ΤΕΙ Λάρισας, ανέλαβε άτυπο συντονιστικό ρόλο και φύτεψε η ίδια τσάι, «για να βλέπω πώς πάει η καλλιέργεια και να μπορώ να εξηγώ καλύτερα στους καλλιεργητές», όπως δηλώνει στην «Κ». Σήμερα, η νεαρή γεωπόνος εργάζεται επισήμως για την Tuvunu και συνεχίζει να παρέχει τις υπηρεσίες της σε συγχωριανούς και άλλους υποψήφιους καλλιεργητές.

Τα αποτελέσματα είναι ήδη εντυπωσιακά. «Εχουν ξεπεραστεί οι αρχικοί δισταγμοί. Τα χωριά όπου δεν είχαμε χωράφια τώρα προστίθενται ένα ένα», σημειώνει ο κ. Κρις. Παράλληλα, έχουν ήδη φυτέψει τσάι του βουνού για λογαριασμό της Tuvunu καλλιεργητές από τα Γρεβενά, την Καστοριά, τα Γιάννενα, το Καρπενήσι. Οπως σημειώνει στην «Κ» ο επιβλέπων γεωπόνος της εταιρείας Χρήστος Καβούνης, «δεχόμαστε τηλεφωνήματα από όλη την Ελλάδα – από τα βόρεια έως την Πελοπόννησο και την Κρήτη». Η εταιρεία σήμερα καλύπτει περίπου το 10% των αναγκών της σε τσάι του βουνού μέσω της συμβολαιακής καλλιέργειας. Σύμφωνα με τον κ. Κρις, ο στόχος είναι το ποσοστό αυτό να αυξηθεί στο 100% «στα επόμενα 3-5 χρόνια».

Σε ορισμένες περιπτώσεις μάλιστα, όπως εξηγεί ο γενικός διευθυντής της Tuvunu, η καλλιέργεια γίνεται σε ορεινά χωράφια που οι ιδιοκτήτες θεωρούσαν άγονα (το τσάι ευδοκιμεί σε υψόμετρο από 400-500 μέτρα και πάνω). «Πολλές φορές δεν ξέρουν καν πού ακριβώς είναι τα χωράφια. Πηγαίνουμε μαζί τους να τα βρούμε».